نصب کتابخانه آلتیوم دیزاینر در تمامی نسخه ها

افزودن کتابخانه به آلتیوم دیزاینر در نسخه‌های مختلف آلتیوم دیزاینر متفاوت است. یکی از بخش‌های اصلی طراحی برد با آلتیوم دیزاینر اضافه کردن کتابخانه به روش صحیح است. هنگام نصب کتابخانه آلتیوم دیزاینر باید دقت کرد که در جای درست اضافه و نصب شود، به این دلیل که ما می‌توانیم به پروژه و آلتیوم دیزاینر جداگانه کتابخانه اضافه کنیم. در این آموزش نحوه اضافه کردن کتابخانه آلتیوم دیزاینر، در نسخه‌های مختلف را یاد خواهیم گرفت. همچنین در دوره آلتیوم دیزاینر مبتدی کاملا کار با کتابخانه ها را یاد خوهید گرفت.

کتابخانه آلتیوم دیزاینر چیست؟

آلتیوم دیزاینر به‌تنهایی هیچ کاربردی ندارد! به‌طور مثال، در برنامه‌نویسی میکروکنترلرها گاها برای میکروکنترلرها کتابخانه طراحی و یا حتی نوشته می‌شود. کدهای داخل کتابخانه را می‌توان به‌صورت پراکنده درون کدهای اصلی قرارداد اما این مسئله مشکلاتی برای ما ایجاد می‌کند. کتابخانه‌ها با تابع‌ها ساخته می‌شوند و این توابع در جای مناسب فراخوانی می‌شوند و به میکروکنترلرها قابلیت جدید اضافه می‌کنند. کتابخانه‌های آلتیوم دیزاینر همانند کتابخانه‌های داخل برنامه‌نویسی می‌باشند. ما قطعات را می‌سازیم و به کتابخانه تبدیل می‌کنیم؛ سپس این کتابخانه‌ها در شماتیک و PCB استفاده می‌شوند.

کتابخانه آلتیوم دیزاینر از دو بخش اصلی سیمبل و فوت پرینت تشکیل‌شده است. به‌طور مثال، شکل گرافیکی یک خازن با مقاومت متفاوت است و باید برای هر قطعه طبق استاندارد، علامت اختصاری را به‌صورت درست وارد کنیم. فوت پرینت به‌منظور ظاهر واقعی قطعه است و باید سایز پایه‌های قطعات، مدل سه‌بعدی قطعات، راهنمای قطعات را درون فوت پرینت وارد کنیم و در محیط PCB استفاده کنیم.

منظور از شماتیک این است که اشکال هر قطعه را به‌صورت درست طبق استاندارد معرفی کنید. بخش شماتیک یک بخش گرافیکی دارد و یک بخش فنی. بخش گرافیکی شکل قطعه را نشان می‌دهد و بخش فنی با ابزارهای آلتیوم دیزاینر ساخته می‌شود. خازن دو عدد پایه دارد و باید برای بخش فنی، با ابزار Pin، هر دوپایه خازن را مشخص کنیم و یک دیزایناتور مانند شکل بالا ( اعداد 1 و 2 ) به پایه‌ها بدهیم.

این تصویر فوت پرینت قطعات است. فوت پرینت‌ها کاملاً واقعی هستند و سایز فوت پرینت باید دقیق باشد. فاصله پایه‌ها، مدل قطعه، راهنما قطعه… باید کاملاً طبق سایز قطعه‌ای باشد که در دست دارید.

در محیط PCB فوت پرینت‌ها هستند که جایگذاری می‌شوند و مسیرهای مسی بر روی فوت پرینت‌ها اعمال می‌شوند. فوت پرینت‌ها در عمل فیبر مدار چاپی پایه قطعات و راهنمای قطعات را ایجاد می‌کنند. در بخش شماتیک بخشی به نام دیزایناتور داریم. اگر در شماتیک به پایه مثبت دیزایناتور 1 را بدهید داخل فوت پرینت به دیزایناتور شماره 1 متصل می‌شوید. باید بسیار دقیق دیزایناتور ها را انتخاب و نام‌گذاری کنید.

شما در محیط شماتیک آلتیوم دیزاینر نقشه مدار خود را کامل رسم می‌کنید و درنهایت شماتیک را به PCB انتقال می‌دهید و اتصال قطعات در محیط PCB توسط دیزایناتور ها صورت می‌گیرد. پس باید خیلی دقت کنید و اتصال بین سیمبل و فوت پرینت را به‌درستی انجام دهید.

روش های اضافه کردن کتابخانه آلتیوم دیزاینر

1. به خود آلتیوم دیزاینر کتابخانه را اضافه می‌کنیم که برای همیشه روی آلتیوم دیزاینر باقی بماند.
2. به پروژه‌ ها کتابخانه‌هایی به‌خصوص اضافه می‌کنیم که فقط روی پروژه‌ای که ساختیم نصب می‌شود.

در ابتدای راه باید آموخت که نصب کتابخانه آلتیوم دیزاینر توسط خود برنامه Altium Designer انجام می‌شود. بهترین روش استفاده از خود نرم‌افزار آلتیوم دیزاینر است. پرکاربردترین روش نصب کتابخانه آلتیوم دیزاینر داخل نرم افزار اتفاق می افتد چون برای همیشه کتابخانه روی نرم‌افزار باقی می‌ماند و در هرزمانی می‌توان از کتابخانه‌های موجود استفاده کرد.

فرمت های مهم کتابخانه آلتیوم دیزاینر

فرمت های مختلفی مربوط به کتابخانه در نرم افزار آلتیوم دیزاینر وجود دارد که باید کاربرد هر کتابخانه را معرفی کرد. این فرمت‌ها تنها مربوط به کتابخانه‌های آلتیوم است و در بخش‌های PCB و شماتیک نمی‌توانید با این فرمت‌ها کارکنید.

Lia: در سال‌های گذشته هنگامی‌که کتابخانه ها به اشتراک گذاشته می‌شد از این فرمت استفاده می‌شد، کتابخانه در این فرمت قرار داشت و مانند یک فایل زیپ شده میتوان استفاده کرد. این فرمت را باید با آلتیوم دیزاینر بازکنید تا فایل‌های سیمبل و فوت پرینت برای شما به‌صورت جداگانه استخراج شود.

PCBLIB: برای رسم فوت پرینت از این فرمت استفاده می‌شود، سایز اصلی قطعات همراه با سایز واقعی پدها و فاصله‌ها در این فایل رسم می‌شود. به‌ صورت واقعی و دارای یک مختصات واقعی با دو واحد mill , mm می باشد. مدل سه‌بعدی باید داخل این فایل قرار بگیرد. تمامی اجزای قطعه که باید در واقعیت روی برد الکترونیکی چاپ شود در این فایل قرار گرفته است.

SCHLIB: در این فایل فقط سیمبل قطعه رسم شده است و برای سیمبل پایه‌های ارتباطی بین شماتیک و پی سی بی گذاشته می‌شود. درون این فایل باید فوت پرینت که با فرمت PCBLIB می باشد را حتما تعیین کنید که چه فوت پرینتی به این فایل تعلق می‌گیرد. اگر اینجا فایل فوت پرینتی معرفی کنید و آلتیوم دیزاینر نتواند آن فایل را پیدا کند، درون محیط پی سی بی هیچ فوت پرینتی برای نمایش نخواهید داشت. بنابراین خطای Not Found Footprint را دریافت می‌کنید.

LIBPKG: همانند فرمت ساخت پروژه برای شماتیک و پی سی بی یک فایل برای جمع‌آوری سیمبل ها و فوت پرینت‌ها می‌باشد. هنگامی‌که می‌خواهید یک کتابخانه اصولی بسازید باید سیمبل ها و فوت پرینت‌های بالا را درون این فایل قرار دهید تا بتوانید به کتابخانه جامع تبدیل کنید.

INTLIB: بهترین فرمت برای در کنار هم قرار دادن فایل سیمبل و فوت پرینت، در یک فایل است. همچنین بهترین فرمت برای افزودن کتابخانه به آلتیوم دیزاینر دیزاینر است. وقتی سیمبل و فوت پرینت طراحی شد به کمک یک ابزار فایل‌های سیمبل و فوت پرینت را به یکدیگر فشرده می‌کنیم و بجای اینکه جداگانه این دو فایل را به آلتیوم اضافه کنیم، فشرده‌سازی می‌کنیم و درنهایت یک فایل با فرمت INTLIB در خروجی برای ما ساخته می‌شود. وقتی‌که این فایل را در آلتیوم دیزاینر اضافه می‌کنید هم‌ زمان خودکار سیمبل و  فوت پرینت اضافه می‌شود و عملا بسیار کم پیش خواهد آمد خطای Not Found Footprint را دربافت کنید.

اضافه کردن کتابخانه به آلتیوم دیزاینر 22

آلتیوم دیزاینر را بازکنید و از سمت راست روی تب Components کلیک کنید؛ ممکن است نیاز باشد یک سند شماتیک فعال داشته باشید. اگر این گزینه را نداشتید از سمت راست پایین روی Panel کلیک کنید و گزینه Components را فعال کنید تا در سمت راست برای شما تب مورد نظر نمایش داده شود.

در بخش Components تمامی اجزای کتابخانه ها را میتوانید مشاهده کنید. در این بخش تمامی کتابخانه ها لیست شده اند و میتوانید در سند های شماتیک و PCB از کتابخانه های خود استفاده کنید. در نسخه های 17 به پایین این گزینه Libraries نام دارد.

روی تب Components کلیک کنید هنگامی‌که تب باز می‌شود بر روی منوی همبرگر مانند ( سه خط روی‌ هم ) کلیک کنید.

File-based Libraries Preferences: تنظیمات کتابخانه، حذف و نصب کتابخانه آلتیوم دیزاینر از این بخش صورت می‌گیرد.

File-based Libraries search: جستجوی پیشرفته کتابخانه بر روی تمامی فایل‌هایی که داخل آلتیوم نصب هستند.

Refresh: تازه‌سازی کتابخانه، اگر احیانا کتابخانه جدید اضافه کردید اما نمایش نداد با این گزینه تازه‌سازی کنید.

Footprints: نمایش یا مخفی کردن فایل فوت پرینت (PCBLIB.) در میان کتابخانه‌ها.

در این بخش چون نیاز داریم مراحل افزودن کتابخانه به آلتیوم دیزاینر را طی کنید باید روی گزینه File-based Libraries Preferences کلیک کنید تا برای شما پنجره زیر را باز کند.

اگر دقت کرده باشید یک کادر سبزرنگ و یک کادر قرمزرنگ داریم؛ هرکدام از این بخش‌ها کارایی خاص خود را دارد و باید درجاهایی که نیاز است از Project استفاده کنید و جاهایی که نیاز است از Installed استفاده کنید.

Project: برای استفاده از این گزینه باید یک پروژه باز داشته باشید و وقتی یک پروژه باز می‌کنید این بخش فعال می‌شود. بنابراین هنگامی‌که از این بخش کتابخانه های خود را اضافه میکنید، کتابخانه به پروژه ای که باز کردید اضافه می‌شود و نمی‌توان در پروژه های بعدی استفاده کرد.

Installed: با استفاده از این بخش میتوانید به آلتیوم دیزاینر کتابخانه اضافه کنید و در تمامی پروژه ها از کتابخانه ای که نیاز دارید استفاده کنید و محدودیتی وجود ندارد.

مراحل نصب کتابخانه آلتیوم دیزاینر

همانطور که در بخش های قبلی ذکر شد باید کتابخانه به نرم افزار آلتیوم دیزاینر اضافه شود. بنابراین به بخش Installed مراجعه کنید، سپس از پایین سمت راست Install را بزنید و کتابخانه‌های خودرا اضافه کنید.

دقت بفرمایید بعد از اضافه کردن فایل SCHLIB. باید حتما فایل مربوط به فوت پرینت که در شماتیک معرفی کرده‌اید را بارگذاری کنید. در غیر این صورت با خطای Not Found Footprint برخورد خواهید کرد. بهترین روش اضافه کردن کتابخانه با فرمت INTLIB. است. داخل این فایل سیمبل و فوت پرینت یکپارچه‌ شده‌اند و نیاز نیست جداگانه فایل ها را اضافه کنید. همچنین خطا های مربوط به فوت پرینت را دریافت نمی‌کنید.

برای اضافه کردن می‌توانید از قبل کتابخانه‌های موردنیازتان با فرمت‌هایی که بالا معرفی کردیم را داخل یک دایرکتوری ( New folder , پوشه) مجزا قرار دهید و سپس از بخش Install به‌صورت یکپارچه همه کتابخانه‌ها را اضافه کنید.

با این کار کتابخانه‌ها کامل دسته بندی شده، داخل یک دایرکتوری قرار می گیرند و با یک کلیک می‌توانید همگی را نصب کنید. همچنین می‌توانید تک‌تک کتابخانه‌ها را اضافه کنید اما هر بار که اضافه می‌کنید مسیر اضافه کردن به مسیر پیش‌فرض آلتیوم برمی‌گردد که مجدد باید به پوشه‌ای که کتابخانه‌های خود را قراردادید برگردید و این کار بسیار دشوار است. برای حذف کتابخانه کافی است روی کتابخانه‌ها کلیک کنید و از پایین سمت راست Remove را بزنید. کار که تمام شد روی Close کلیک کنید و کتابخانه های موردنطر شما حذف می شوند.

وقتی از یک پوشه‌ کتابخانه‌ای رو اضافه می‌کنید هیچ‌وقت نباید مسیر آن فایل کتابخانه را عوض کنید چون داخل آلتیوم اخطار می‌گیرد و کتابخانه عملا حذف می‌شود پس کتابخانه خود را در مسیر ثابت بگذارید و آن را جابه‌جا نکنید.

آموزش نصب کتابخانه آلتیوم دیزاینر 16

افزودن کتابخانه به آلتیوم دیزاینر در نسخه های 17 به مانند نسخه های 18 و بالاتر هستند. اما، در هنگام اضافه کردن کتابخانه آلتیوم دیزاینر تفاوت هایی وجود دارد که در این بخش بررسی خواهیم کرد. دقت کنید که بیشتر مراحل بسیار شبیه هستند و به دقت نصب کتابخانه در تمامی نسخه ها را مشاهده کنید.

وارد نرم‌افزار شوید و از سمت راست‌ روی Libraries کلیک کنید. اگر این گزینه را ندارید از پایین سمت راست آلتیوم دیزاینر روی System کلیک کنید و بعد Libraries را فعال کنید تا نمایش داده شود.

وقتی روی این گزینه کلیک می‌کنید چنین گزینه ای برای شما نمایش داده می‌شود دو گزینه Libraries و Search وجود دارد. برای اضافه کردن کتابخانه روی گزینه Libraries کلیک می‌کنیم.

همان‌طور که مشاهده می‌کنید از این بخش به بعد مانند نسخه 18 می باشد که کامل توضیح داده شد و از توضیحات اضافی پرهیز می‌کنیم. لطفا برای ادامه آموزش نسخه 22 را مشاهده کنید.

ادامه مراحل نصب کتابخانه

هنگامی‌که آلتیوم دیزاینر را حذف و نصب می‌کنید تمامی کتابخانه‌ها حذف خواهند شد و بعد از نصب آلتیوم دیزاینر برای افزودن کتابخانه به آلتیوم دیزاینر باید دوباره مراحل بالا را اجرا کنید. دقت کنید این مشکل در نسخه‌های 21 به بعد درست‌ شده است و با دریافت نسخه جدید آلتیوم دیزاینر نیاز نیست نسخه های قبلی را پاک‌ کنید و نسخه جدید را میتوانید روی نسخه های قدیمی نصب کنید. در نسخه 21 به بعد، آلتیوم دیزاینر به شما این اجازه را می‌دهد روی نسخه‌های قبلی نسخه‌های بروز را نصب کنید.

آموزش قدم‌ به‌ قدم ویرایش تکی کتابخانه

برویم سراغ آموزش …

ما در این قسمت به پنل Properties نیاز داریم. طبق عکس بالا از سمت راست آلتیوم روی Panel کلیک کنید و تیک گزینه Properties را فعال کنید. همان‌ طور که مشاهده می‌کنید کنار فلش زردرنگ گزینه Properties برای ما نمایان شده است. روی این گزینه کلیک کنید. این گزینه بخش تنظیمات هر چیزی در آلتیوم دیزاینر است. مثلا اگر روی Track کلیک کنید تنظیمات به خصوصی دارد، یا اگر روی Pad کلیک کنید این قسمت تنظیمات مخصوص پد را دارد. این گزینه ی مهمی است که باید همیشه فعال باشد تا همیشه دسترسی به Properties داشته باشید.

یکی از قطعات محیط PCB را انتخاب نمایید. مانند عکس بالا تنظیمات شما نمایان می‌شود برای اینکه ما به قطعه دسترسی داشته باشیم و بتوانیم تغییراتی در قطعه ایجاد کنیم باید Primitives را غیر فعال کنید. در حالت عادی آیکون کنار این گزینه قفل است و وقتی روی آن کلیک می‌کنید قفلش باز می‌شود.

حالا روی هر لایه ای از کتابخانه که می‌خواهید تغییرات ایجاد کنید، به لایه موردنظر بروید و تغییرات را روی قطعه اعمال کنید.

دقت کنید بعد از پایان کار قفل را باید ببندید. پس خلاصه کار این است که: ابتدا قفل قطعه را در محیط PCB باز کنید (یعنی Primitives را غیرفعال کنید) سپس تغییرات موردنظر را روی آن ایجاد کنید؛ پس از اتمام کار همه لایه‌های مرتبط به آن قطعه را انتخاب نمایید تا بتوانید Primitives را دوباره قفل کنید. برای درک بهتر ویدیو زیر را مشاهده کنید.

آموزش قدم‌به‌قدم ویرایش دسته‌ای کتابخانه

برای اینکه از فوت پرینت‌های موجود خروجی بگیریم باید در محیط PCB از منوی Design گزینه Make PCB Library را بزنید. به‌طور ساده‌تر می‌توانید از کلید میانبر D >> P استفاده کنید.

با زدن گزینه Make PCB Library آلتیوم دیزاینر فقط از فوت پرینت‌ها برای شما خروجی می‌گیرد. لازم به ذکر است اگر می‌خواهید در شماتیک تغییری ایجاد کنید، به همین روش در محیط شماتیک در همین مسیر روی گزینه Make Schematic Library کلیک کنید.

بسته به تعداد فوت پرینت‌ها بعد از مدت‌زمان مشخصی یک پنجره با اسم PCB Library برای شما باز می‌شود. PCB Library تنظیمات یک فوت پرینت را در اختیار شما قرار می‌دهد. می‌توانید از بخش footprint که در این پنجره دیده می‌شود، روی فوت پرینت‌های موجود کلیک کنید و تغییراتی ایجاد کنید. اگر دو بار روی اسم فوت پرینت‌ها کلیک کنید قادر به تغییر اسم و توضیحات فوت پرینت می‌شوید. برای ویرایش دسته ای کتابخانه آلتیوم دیزاینر اینجا می‌توانید تمامی تغییرات را روی تمامی فوت پرینت‌ها اعمال کنید سپس آپدیت کنید.

اگر به هر دلیلی گزینه PCB Library فعال نشد، برای فعال‌سازی از سمت راست نرم‌افزار آلتیوم دیزاینر ( برای نسخه‌های 18 به بالا ) روی گزینه Panel کلیک کنید. بعد روی گزینه PCB Library کلیک کنید تا تیک کنار گزینه فعال شود. مانند عکس بالا.

زمانی که از فوت پرینت خروجی گرفتید می‌توانید تمامی فوت پرینت‌ها را ببینید و کاملاً از صفرتا صد شروع به ویرایش فوت پرینت کنید. در نمونه بالا من برای پدهای SMD دو عدد پد THD روی پایه‌ها گذاشتم. شما می‌توانید هر تنظیمات یا تغییراتی که نیاز دارید را اعمال کنید.

بعد از ویرایش، باید از تولبار سمت راست که می‌بینید روی نام فوت پرینت موردنظر کلیک راست کنید تا برای شما یکسری گزینه نمایان شود. در بین گزینه‌ها دو گزینه به نام Update PCB With x و Update PCB With All می‌بینید. هرکدام کاربردی دارند.

Update PCB With x: در این گزینه به‌جای x نام کتابخانه شما قرار می‌گیرد به همین دلیل اینجا x گذاشتیم. این گزینه تنها همین فوت پرینتی که روی آن کلیک کرده‌اید را بر روی PCB شما آپدیت می‌کند. چطور آپدیت می‌کند؟ خروجی‌ای که شما گرفتید درون فایل‌های پروژه شما قرار می‌گیرد و هم‌اسم با PCB شما است و به‌راحتی تشخیص می‌دهد.

Update PCB With All: این گزینه تمامی فوت پرینت‌هایی که خروجی گرفتید را آپدیت می‌کند بسیار خوب است. درواقع ویرایش دسته ای کتابخانه آلتیوم دیزاینر با این گزینه صورت می گیرد. اما می‌توانید تکی مختص به یک فوت پرینت هم آپدیت را اعمال کنید.

من روی Update PCB With BATTERY REDD کلیک می‌کنم و ادامه را باهم آموزش خواهیم دید.

بعد از کلیک روی Update PCB With BATTERY REDD این گزینه برای شما نمایان می شود. همه گزینه‌ها را فعال کنید تا تمامی لایه‌ها و ویژگی‌های یک فوت پرینت آپدیت شود. اگر نیاز دارید ویژگی آپدیت نشود تیک آن را بردارید و بعد روی OK کلیک کنید.

به سند PCB خود بروید و تغییرات را درون PCB مشاهده کنید. اگر در PCB خود به‌طور مثال 3 عدد جا باطری داشته باشید، از این طریق روی هر 3 جا باطری ویرایش اعمال می‌شود. ضمنا به شرطی روی هر سه جا باطری ویرایش اعمال می‌شود که فوت پرینت هر سه جا باطری یکی باشد.

در روش ویرایش دسته ای کتابخانه آلتیوم دیزاینر می‌توانید هم‌زمان کلیه فوت پرینت‌های خود را بر اساس پروژه خود شخصی‌سازی کنید. دیگر نیاز نیست که کتابخانه را ویرایش کنید و مجدد در آلتیوم دیزاینر برگزاری کنید و شما تیک را آپدیت کنید.